Cuộc nổi loạn của Henry IV chống lại Giáo hoàng Gregory VII: một cuộc tranh chấp quyền lực giữa nhà vua và nhà thờ

Năm 1075, một cơn bão chính trị đã càn quét qua nước Đức, để lại những vết tích sâu đậm trong lịch sử châu Âu. Cơn bão này không phải là thiên tai tự nhiên mà là cuộc nổi loạn của Henry IV, Holy Roman Emperor (Hoàng đế La Mã Thần thánh) chống lại Giáo hoàng Gregory VII (Gregory VII).

Cuộc xung đột giữa Henry IV và Gregory VII là đỉnh cao của một cuộc tranh chấp quyền lực kéo dài hàng thế kỷ giữa các vị vua chúa và nhà thờ. Vấn đề cốt lõi là quyền bổ nhiệm giám mục – “investiture” trong tiếng Latin.

Từ thời Charlemagne, các Holy Roman Emperor đã có quyền bổ nhiệm giám mục cho các giáo phận trong lãnh địa của họ. Việc này mang lại lợi ích về chính trị và kinh tế đáng kể cho hoàng đế, bởi vì giám mục không chỉ là những người đứng đầu tôn giáo mà còn là những quan chức có ảnh hưởng lớn trong xã hội phong kiến.

Tuy nhiên, Giáo hoàng Gregory VII tin rằng quyền bổ nhiệm giám mục thuộc về Giáo hội, không phải hoàng đế thế tục. Ông muốn loại bỏ sự can thiệp của nhà nước vào việc quản trị nội bộ của Giáo hội và khẳng định quyền tối thượng của Giáo hoàng trong mọi vấn đề tôn giáo.

Năm 1073, Gregory VII ban hành một sắc lệnh cấm các vị vua chúa phong tước cho giám mục. Henry IV, người đã theo truyền thống được thừa hưởng quyền bổ nhiệm, coi đây là một sự xúc phạm và xâm phạm vào chủ quyền của mình. Cuộc đối đầu giữa hoàng đế và Giáo hoàng trở nên gay gắt hơn, dẫn đến một cuộc xung đột chính trị-tôn giáo có quy mô lớn.

Để đáp trả lại sắc lệnh của Gregory VII, Henry IV triệu tập một hội đồng quý tộc ở Worms (Worms) vào năm 1076. Tại đây, ông đã tuyên bố bãi bỏ quyền của Giáo hoàng và khẳng định quyền bổ nhiệm giám mục là quyền của hoàng đế.

Gregory VII, không chịu khuất phục trước sự thách thức của Henry IV, đã phản ứng bằng cách phạt vạ hoàng đế vào tháng 1 năm 1076. Lời nguyền này có nghĩa là Henry IV bị tước bỏ mọi quyền lực tôn giáo và chính trị của mình trong Giáo hội.

Để thoát khỏi lời nguyền và khôi phục lại quyền lực, Henry IV đã phải một hành động dũng cảm (hoặc liều lĩnh, tùy theo cách nhìn) :

Vào năm 1077, ông đã đi bộ đến Canossa (Canossa) - nơi Giáo hoàng Gregory VII đang trú ngụ – trong trang phục ăn năn và xin tha thứ. Hiện tượng này được gọi là “The Walk to Canossa” và trở thành một biểu tượng của sự nhún nhường trước quyền lực của Giáo hội.

Gregory VII đã đồng ý tha thứ cho Henry IV sau ba ngày cầu nguyện, nhưng sự kiện này đã để lại những hậu quả sâu xa.

Cuộc xung đột giữa Henry IV và Gregory VII đã mở ra kỷ nguyên mới trong lịch sử châu Âu, với sự chuyển giao quyền lực từ các hoàng đế thế tục sang Giáo hội. Cuộc tranh chấp về “investiture” đã củng cố quyền lực của Giáo hoàng và đưa Giáo hội trở thành một đối trọng quan trọng với các nhà vua chúa trong suốt thời Trung cổ.

Hậu quả của cuộc xung đột:

Sự kiện “The Walk to Canossa” đã trở thành một hình ảnh lịch sử nổi tiếng, minh họa cho sự đấu tranh quyền lực giữa nhà vua và nhà thờ trong thời Trung cổ. Tuy nhiên, cuộc xung đột này cũng đã tạo ra một nền tảng mới cho quan hệ giữa Giáo hội và các quốc gia châu Âu trong những thế kỷ tiếp theo.